Esnemek Ne Anlama Gelir ? Buyrun..

Esnemek Ne Anlama Geliyor ?

Herkes esner ancak kimse neden olduğunu bilmez. Buna daha annemizin karnındayken başlarız. Omurgalı türlerin birçoğu hatta kuşlar ve balıklar bile esner veya ona benzer bir hareket yapar. Ancak arkasındaki psikolojik mekanizmanın, amacının veya hayati dşayetinin ne olabileceği gizemini koruyor. Journal of Neuroscience Biobehavioral Reviews dergisinde geçenlerde yayınlanan bir makale bu konuy ile ilgili birden fazla kuram sunuyor yalnız hangisinin doğru olduğuna dair yeterince deneysel kanıt yok. 

M.Ö. 4'üncü yüzyılda Hipokrat esnemenin, "kötü hava"nın çıkmasını sağlayarak beyne "iyi hava" gitmesini sağladığını öne sürmüştü. Bugün genellikle benimsenen modern görüşe göre ise, esnemek kandaki oksijen seviyesinin arttırıp karbon dioksit seviyesinin düşmesine yardımcı oluyor. Makalenin başyazarlarından, Cenevre Üniversitesi'nden Doktor Adrian G. Guggisberg, bu kuramnin doğru olması halinde insanların spor yaparken daha çok esnemesi gerektiğini belirtiyor. 

Ayrıca oksijen yetersizliği çeken ciğer ve kalp hastaları ortalamadan daha çok esnemiyor. Araştırmacılar sağlıklı kişileri yüksek seviyede karbon dioksit içeren gaz karışımlarına maruz bıraktı ve bunun esneme sayısını arttırmadığını gördü. Uyumaya çalışırken, yeni uyandığımızda ya da yorgun hissettiğimizde daha çok esnediğimize şüphe yok. Belki de esneme bizim uyanık kalmamıza yardımcı oluyordur. Araştırmacılar insanlarda esnemeyi tetikleyerek ensefalografiyle beyin faaliyetlerini inceledi. Sonuçlar esnemenin beyindeki etkinliği arttırdığına dair herhangi bir kanıt ortaya çıkarmadı. Bazı araştırmacılar bunun tam tersini iddia ediyor. Esnemenin uyanıklığı azaltıp uyumamıza yardımcı olduğunu düşünüyorlar. Ancak yorgun hissetmekle esnemek aynı zaman olsa da araştırmacılar aralarında bir neden sonuç ilişkisi bulamadı.

 Esnemenin amacı vücut ısısının düzenlenmesi olabilir mi? Araştırmacılar alnın üzerine buz torbası yerleştirildiği zaman esnemenin azaldığını sıcak kompres yapıldığında ise arttığını ortaya çıkardı. Ancak bu deney diğer etkenleri kontrol altına almadı. Sıcak kompres muhtemelen kişinin uykusunu getirir, buz torbası ise uyanıklığı arttırır. 

New Jersey'deki Princeton Üniversitesi'nden Doktor Andrew C. Gallup, vücut ısısıyla esneme arasında belirgin bir ilişki olduğunu düşünüyor. "Fareler üzerinde yapılan deneylerde esnemenin, beyin sıcaklığındaki ani artışın öncesinde gerçekleştiği ve esnemenin sonrasında ise ısının daha düşük derecelere indiği gözlemlendi" diyor. Gallup, Journal of Neuroscience & Biobehavioral Reviews dergisindeki yazısında, "Bu bulgu esnemenin ısı düzenleyici bir fonksiyonu olduğunu öne sürüyor" diye yazıyor. 

Bir diğer kuram ise esnemenin orta kulaktaki hava basıncıyla dışarıdaki hava basıncının eşitlenmesine yardımcı olduğunu ileri sürüyor. Ancak sakız çiğneme ve yutkunmak da aynı fonksiyonu görüyor ve bu yüzden esnemenin evrimsel bir gereklilik olduğunu gösterecek bir neden yok.

 O zaman ne işe yarıyor? Beş yaşın altındaki çocuklarda esneme bulaşıcı değil ancak erişkinlerde, şempanzelerde, maymunlarda ve köpeklerde bulaşıcı. Yetişkinler başka birini esnerken görüce kendileri esnemeye başlıyor. Anlaşılan esnemeyi anlamak için diğerlerinin zihinsel durumlarının ne olduğuna dair bir gözlem de gerekiyor. Bu fikre göre, başka birinin esnemesini görmek beynin taklit, empati ve sosyal davranış bölgelerini uyarıyor. Ancak Gallup, yalnız yaşayan türlerin de esnediğine işaret ediyor ve erişkinlerin, şempanzelerin, maymun ve köpeklerin de yalnızken esnediğine dikkat çekiyor. Olası bir sosyal fonksiyonu olabileceğini kabul ediyor. "Ancak esnemenin sahip olduğu sosyal fonksiyon, tasarlanmış ya da öğrenilmiş bir hareket olması gereklidir" diyor. 

Guggisberg, çoğu uzmanın destekleyeceği bir önergeyle sözlerini sonlandırıyor: 

"Esnemek çok zengin ve karmaşık bir olgudur".